PHAN TRỌNG GIÁP·FRIDAY, JUNE 24, 2016
Gần đây, nhiều và nhiều bạn theo phong trào khởi nghiệp. Nhà nhà khởi nghiệp, người ngưởi khởi nghiệp. Có người đã đến đích tạm thành công, có người đã thất bại một hoặc nhiều lần và cũng có người đang dò tìm hướng đi hoặc bắt đầu khởi nghiệp…mong muốn rằng sẽ tự mình làm chủ một business nhỏ. Mình là Giáp, mới đi qua 2 lần khởi sự…chưa đến đích. Hôm nay, nhân lúc đang chờ nhượng lại Lau69, mình viết lên đây vài dòng kể lại về Lau69. Các bạn kiến thức uyên bác và kinh nghiệm đầy mình có đọc đừng cười, bài viết chỉ kể lại kinh nghiệm và trải nghiệm thật của bản thân thôi. Dẫu chưa thành công thực sự, nhưng mình tin rằng sẽ hữu ích cho rất nhiều bạn đang nung nấu tự làm một business riêng.
Dưới đây là câu chuyện các bước đi của Lẩu 69 và tất tần tật kinh nghiệm, chú ý khi mở một quán ăn, nhà hàng với chi phí khởi nghiệp tối thiểu.
A. CÂU CHUYỆN LẨU 69
Hình thành bên cốc trà đá vào mùa đông tháng 9 – 2015, chúng tôi có 2 người – Phan Trọng Giáp – Phùng Thành. Lúc đó tôi hãy còn là quản lý marketing tại Aten English còn cậu ấy là quản lý mảng kinh doanh bên Aten Paint. Có lẽ chúng tôi đều trưởng thành từ Aten và một phần là học trò của chị founder bấy giờ, chị Phương Bùi 
Tháng 9- 2015, mình và Thành đều sắp nghỉ và tìm kiếm một cái gì đó mới, mình có biết về marketing và cậu ta có kinh nghiệm về nấu ăn, từng làm quán. Hôm đó Thành bảo là tao có ý tưởng về món này, lẩu sốt vang và lẩu 1 người mày ạ. Nhiều người đến ăn lẩu, nhưng lỡ đi một mình hoặc đi 2,3 người mà mỗi người muốn thử một vị khác nhau (té ra về sau mới biết, do cậu ta với người yêu đi ăn lẩu, khó chọn quá, anh muốn ăn món này còn em ăn món kia). Và rồi mình sẽ mang đến tận nhà cho người ta, từ nồi bếp bát đũa – tôi thêm vào. Và ý tưởng về một mô hình lẩu được hình thành. Sau hôm đó, đứa chuẩn bị tìm hiểu đồ nhà bếp, bàn ghề địa điểm, concept marketing và chuẩn bị vốn – mỗi đứa khoảng 50tr.
Về chi tiết chọn địa điểm, tuyển nhân sự, làm sao để xây dựng với chi phí tối thiểu và làm concept marketing mình sẽ nói dưới nhé, phần này mình sẽ kể về lẩu 69 và một số thăng trầm của nó.
Lẩu69.com – Bưng tận nhà, chỉ từ 69K được hình thành, 69 bắt đầu từ việc lẩu 1 người chỉ có 69k, khách hàng không cần đến quán, chỉ cần đặt hàng, chúng mình sẽ mang đến tận nhà từ nồi bếp, bát đũa…miễn phí.
Điều đầu tiên không ngờ tới là lúc mới mở, khách đến đông nghịt người. Có lẽ là thành công của marketing, concept lúc đó còn mới lạ. Liên tiếp 1-2 tuần đầu khách đến đông, chật kín cả khu ngõ ra vào (rộng 5m, dài gần 50m). Vào ra ô tô, xe máy, xe đạp…tắc luôn con đường vào quán. Đỉnh điểm có hôm khách offline đến hơn 200 người, ngày mình nhận gần 100 cuộc gọi, cuộc gọi nhỡ vô số. Đến nỗi, sau những ca làm việc đó, chúng tôi tất cả thảy nhân sự lẫn founder nằm la liệt. Buổi tối ngủ, tôi chỉ có mơ và mơ về tiếng chuông điện thoại kêu. Fanpage lẩu 69 nhận gần 2000 tin nhắn trong tuần đó, và đến nỗi đến giờ chúng tôi vẫn chưa trả lời hết =)) Page lẩu tăng từ 0- 5000 like chỉ trong 2 ngày và tiếp tục reach đến 600.000 người dùng tại Hà Nội trong tuần đó.
Đến giờ vẫn còn khoảng 1000 tin nhắn rep không hết
Buổi trưa 11h, buổi chiều 6h mở quán mà cứ 9-10h hay 4-5 khách đã chờ trước cửa. Ôi thích thế =)). Một nhân sự bảo, em chưa thấy quán nào như các anh, sang chảnh thế nào mà quán bé tiu mà khách đặt bàn từ 1-2 ngày trước mới nhận :v Đúng thế thật, mãi về sau phải tầm 60% khách đến đều đặt bàn trước.
Có lẽ đấy là điểm sáng lóa đầu tiên, khiến mình và chúng bạn mệt lả mà vui, làm việc quần quật từ 7h sáng đến 12h tối. Nhưng chuyện gì đến rồi cũng phải đến, niềm vui không được bao lâu…
Điều thứ hai mình không ngờ tới là chỗ để xe và các bà hàng xóm. Ban đầu quán chỉ tối đa cho 40-50 người offline thôi và xe cũng chỉ tầm 15-20 cái. Vì nghĩ người ta đi đôi chứ đi lẻ đâu, vấn đề xe cộ bắt đầu khi cả ngõ ngoài khách mới đến ăn thì xe của khách đang ăn cũng để nhan nhan, hết quanh quán rồi dọc kín ngõ, rồi còn để luôn trước công của mấy nhà trong ngõ nữa =)) Ôi, ai ngờ đâu, còn chả kịp thuê trông xe và chỗ để xe. Khách đến ầm ầm, người đi vào rú ga, người đi ra rú còi… Con ngõ, khu tập thể đó bình thường tĩnh lặng chỉ có tiếng muỗi vo ve nay náo nhiệt cả ngày đến tận 11h đêm. Công an phường chưa thấy đâu, nhưng chỗ để xe và ồn ào trở thành nỗi kinh hoàng thứ 2 mà chúng tôi phải chịu. Cứ liên tiếp tuần đó, cứ mỗi hôm đều đặn đều đặn, khách đến đông và mấy bà hàng xóm chống nạnh ra chửi. Chửi đủ kiểu trời đất, rồi thì họ đâm đơn kiện ra phường. Ôi trời, mới bán đc có 1 ngày thôi mừ =)). Các bạn biết không, chỉ trong 2 tuần đầu tiên bán, chúng tôi đã phải lên phường 4 lần, nghe các ông bà bô lão cụ kỵ… chửi bởi nhiệt tình. Và chỉ trong 2 tuần, chúng tôi đặt bút lên ký cái giấy gọi là “Chúng tôi cam kết không bán hàng kinh doanh nữa”. Đau khổ chưa, tất nhiên bán thì cứ bán thôi và vẫn bán tận tới bây giờ :v. Mặt dày như tường thành.
Đứa em năm nhất FTU, mới ra đã quyết trải nghiệm cuộc phiêu lưu này cùng chúng tôi
Sau đó, chúng tôi chia nhau tìm chỗ gửi xe làm hòa vời hàng xóm. Chỗ để xe thuê 1 bà ở đó làm :3, bà cho để xe trước ngõ và trong nhà bà ấy, tạm ổn. Còn hàng xóm, nhà nào có tiếng nói nhất tôi vs Thành cứ đều đều ra bắt chuyện và kết bạn, kể chuyện. Lâu lâu tặng cái này cái kia. Còn mấy bà adua chửi thì cứ đi qua, chúng tôi mang bột canh mì tôm ra biếu (đùa như thật, nhưng mấy mẹ thích cái này lắm, mà chúng tôi thì có thừa), lâu lâu thấy bà xác rác ra vứt thì tôi cũng chủ động vứt hộ. Và về sau chuyện êm thấm, mấy bà chửi mãi cũng mệt, phường cũng chả nói gì. Và đó mới thực sự là cơ sở để chúng tôi tiếp tục bán đến bây giờ.
Chuyện tiếp theo khiến chúng tôi bất ngờ và “quen dần” là chuyện công an phường. Phải nói là may mắn hơn chút là nhà chúng tôi thuê của một bác đại tá, trước khi đi đã căn dặn anh em phường là không được bắt nạt chúng tôi. Và có vẻ nó có hiệu quả thật, khi mấy bà hàng xóm làm căng thì mấy anh cũng nhẹ nhàng chỉ bảo, hỗ trợ nhiệt tình. Nhưng cũng chả được bao lâu, khi đều đều mỗi khi có “dịp” gì đó, anh lại gọi hồn nhiên “Chú mày à, đợt này nhân dịp này, chú cúng 5 lít nhé”, “Chú mày à, đợt này nhân dịp này, chú mày dừng bán nhé”… đủ kiểu, nhưng hóa ra vẫn may mắn chán so với mấy quán mặt đường, nghe kể bị hỏi đủ suốt.
Chúng tôi chưa có giấy phép kinh doanh, chưa có giấy phép an toàn thực phẩm và cũng đủ thể loại giấy tờ đều chưa có. Thành thực mà nói, nếu có giấy phép kinh doanh thì cũng đủ thứ phiền phức hơn. Giá điện tăng, giá nước tắng, thuế đều đặn, rồi làm giấy tờ hàng tháng đủ kiểu, bao nhiêu cơ quan sờ mó… rất mệt. Nên lúc nhỏ, chưa làm theo luật cũng có cái hay của nó, thà rằng để mấy anh phường “kiếm thêm chút” cũng được, còn đỡ tốn biết bao chi phí. Làm lớn hơn chút, làm brand cẩn thân, vốn nhiều, hệ thống ngon…thì hãy nghĩ đến làm luật pháp từ đầu, vì càng to bị động vào càng mất nhiều hơn, đường đường chính chính mà làm. Vậy đấy, cứ đều đặn lúc nào thấy phường gọi đều xác định là có chuyện 😀
Những thứ tự hào là đầu tiên hoặc đi đầu tại Việt Nam.
ĐẦU TIÊN, LẨU SỐT VANG. Mình bái phục năng khiếu nấu ăn của Thành, thật sự đấy. Mặc dù chưa học trường lớp nấu ăn nào. Nhưng nó động vào món gì đều ngon, kể cả … mới nghe qua tên và chưa nấu bao giờ. Bạn tin được không? Một loạt món, cậu ta đưa vào menu thì 2/3 là chưa nấu bao giờ. Nó chưa bao giờ cho mình biết điều đó trước khi khởi sự, chứ nếu biết chắc mình cũng chả có gan làm luôn =)).
Khách đến rất thích ăn lẩu sốt vang, đây là món chúng tôi sáng tạo lại từ món sốt vang truyền thống. Là món lẩu sốt vang đầu tiên tại Việt Nam, mà có những thực khách 2 ngày quay đi quay lại ăn tới 3 lần là chuyện bình thường. Có khách mới chỉ tuần đầu khai trương đã trở thành quán quen vì lẩu sốt vang. Có khách đi từ quận Từ Liêm, Đông Anh sang để chỉ ăn lẩu sốt vang tuần 2 lần. Có khách đi từ rất xa, nghe bảo đi mất 2 tiếng đến 10h mới tới nơi, cũng nằng nặc bằng được giờ phải ăn được lẩu sốt vang, không thì chị ngủ vạ ở đây =)) Có khách sau khi ăn hết nồi sốt vang to đùng, xoa bụng kể, trời ơi chưa bao giờ chị ăn nhiều thế, ăn hết gần 10 bát no căng bụng mà vẫn muốn ăn tiếp =)) …. và rất nhiều câu chuyện nữa về lẩu sốt vang. Mà mãi tận bây giờ, chúng tôi hay những lứa nhân sự bây giờ đều tự hào rằng, chúng tôi làm nên món lẩu sốt vang lạ miệng siêu ngon, đầu tiên tại Việt Nam .
THỨ 2, LẨU 1 NGƯỜI. Có lẽ concept này cũng tạo nên một điểm nhấn nho nhỏ, và cũng là đầu tiên tại Việt Nam.Chúng tôi tạo nên 1 suất lẩu chỉ với 69k. Có những chúng khách cũng nhây lắm cơ, 1 nhóm 6 người đi, 6 người gọi 6 nồi lẩu 1 người, 6 vị khác nhau =)) Trời đất, ai làm bếp, làm nhà hàng rồi thì biết. Làm 6 loại món khác nhau với số lượng ít thì tốn thời gian với cả muốn quảng nồi niêu đi là chuyện bình thường. Tất nhiên chúng tôi cũng phục vụ vui vẻ hết chứ ^_^ . Về sau, khái niệm “lẩu 1 người” mới bắt đầu xuất hiện ở Hà Nội rồi lan ra Hồ Chí Minh. Các bên khác cũng sao chép về rồi đặt tên lẩu 1 người 49k, 68k, 79k, 99k… Dù sao, chúng tôi cũng tự hào vì khái niệm này, chúng tôi gần như là những người sáng tạo ra 😀
THỨ 3, BƯNG LẨU TẬN NHÀ. Phục vụ a-z nồi bếp, đũa… là cái chúng tôi đã làm được. Khách rất chi là thích. Thời điểm đó, chỉ có 1 bên khác làm là Lẩu tại nhà và Icook.vn. Thành đưa tôi xem, hỏi sau 2 năm có làm được như nó không (của lẩu tại nhà). Bản thân tôi lúc đó tự hào mình biết làm marketing lắm, nghĩ mình siêu đẳng cơ =)) (khổ dã man vậy đó, kiểu con gái ai cũng khen mình xinh, con trai ai cũng bảo mình đẹp trai nhất xóm) , mình bảo bên này làm chưa tốt, viết content còn dở, giá đắt mà concept sản phẩm chưa hay… như thế này thì tốn chi phí quảng cáo lắm (xin lỗi anh Trần Minh Đức, nhưng hồi đó em nghĩ vậy) . Và thật sự rằng, vừa học hỏi bên Lẩu tại nhà vừa sáng tạo thêm, tận dụng khả năng viết content mà tôi tâm đắc tự hào (kiểu nghĩ mình biết tất cả), chúng tôi đưa lẩu 69 đi đến bây giờ, với chi phí marketing rơi vào rơi vào chỉ khoảng 7-8tr cho 6 tháng. Một con số không tệ, khi doanh số có những tháng đỉnh điểm 160tr, các tháng khác đều đặn khoảng 100tr. Mãi về sau này mình mới biết bên “Lẩu tại nhà” họ còn chạy pr báo, adwords, làm brand cẩn thận và xác định đi lâu dài hơn mình. Tuy nhiên, chúng tôi vừa có địa điểm offline vừa có online, tỉ lệ khách đặt là 60:40. Đấy là lợi thế mà online và offline kết hợp với nhau mà ít bên lẩu nào có được. Và vô hình chung, chúng tôi cũng tự hào là một trong 2 cái lẩu tại nhà đầu tiên tại Việt Nam.
Thời điểm đó, tôi biết đến Icook.vn như một hình mẫu để theo đuổi. Có website đẹp, hệ thống ngon, sản phẩm tốt, làm marketing tốt. Nhưng về sau thấy cũng không khả thi lắm vì năng lực có hạn, chỉ đạt đến mức của “lẩu tại nhà” thôi. Nên tôi không theo đuổi nữa. Mãi về sau mới biết cái này của tập đoàn Golden Gate. Thảo nào, tiền nhiều và chuyên nghiệp thế :3
THỨ 4, NHÂN SỰ ĐẶC BIỆT NHẤT. Gần 200 cuộc gọi ứng tuyển, gần 50 người đến khi mình đăng tuyển nhân sự (https://www.facebook.com/PhanTrongGiap/posts/529230880575967) và tuyển trên chotot.vn, các trang tuyển khác. Cuối cùng chỉ chọn được 1 em. Lúc nghe điện, em bảo, em đang ở Nghệ An, hóa ra nó ở Nghệ an thật. Chiều tối, thấy nó bắt xe ra ở Hà Nội rồi. Đây, tên Hồ Xuân Linh. Hỏi rằng nếu quán không tuyển thì sao? – Thì em bắt xe về. Thôi bó tay luôn. May nó lại là đứa làm việc nhanh nhẹn và cứng nhất. Tiếp theo là đứa mình xem như em trai. Đến nỗi, thời gian đầu Thành còn hay bảo, đấy mày nói với em mày đi =)). Mai Anh Đức học FTU, năm nhất, gần một năm ở với chúng tôi biết bao sóng gió. Từ chuyện học hành, chứng kiến chúng tôi tinh thần lên voi xuống chó. Mãi về sau, mình bảo, em nắm giữ 5% cổ phần toàn bộ quán, và có lẽ đó là cái duy nhất hữu hình mà mình có thể cho được cu cậu. Rồi thì Tâm Thanh Lê, học y học cổ truyền, khuôn mặt máy bơm, luôn ý định bỏ học và giết người – bác sĩ mà =)). Rồi Tiến Pop, về sau khi Thành tách ra, đây lại hóa ra là co-founder với mình, chịu đựng cái bản tính khó ưa, lúc cầu toàn quá đáng lúc không quan tâm gì cả, đến giờ và có lẽ còn một thời gian dài nữa cơ 😀
Đây là lứa nhân sự đầu tiên, cũng là lứa nhân sự mà đã tạo nên cái mà khách đến ăn thường khen “anh chưa thấy nơi nào ở HN phục vụ tốt như các em”, “chị thấy chỉ có ở HCM người ta mới phục vụ nhiệt tình được như vậy”, “các em phục vụ chu đáo quá”… đến nỗi, trên tất cả reviews của quán tại, 50% là khen quán có phong cách phụ vụ tốt, nhiệt tình.
– Facebook: https://www.facebook.com/Lau69Com/reviews/
Lẩu xương
Ngoại trừ những nhân sự nghiêm túc, thì cũng có những đứa chỉ biết kể nó đáng yêu =)) Vào lẩu 69 để giảm béo, hằng ngày lạch bạch từ tầng 1 lên tầng 4, rồi tầng 4 xuống tầng 1. Béo như con lợn, nhưng thích gọi là con mèo =)) Biệt hiệu Mèoo Điênn. Tất nhiên em ý chưa bao giờ giảm béo được. Mệt + ăn khỏe + ra mồ hôi = béo lên =))
Mèo điên
Về giai đoạn cuối, có sự đóng góp của Thanh Hoa, Đức Tuân, cũng là những nhân sự, chúng tôi chỉ biết nói làm cảm ơn vì đã luôn nhiệt tình và tận tâm. Những ngày phục vụ, người lúc nào cũng ướt đẫm mồ hôi mà nụ cười vẫn tươi roi rói. Mong cho chúng mày thành 1 đôi nhé =)) hoặc lúc nào có đôi báo vs tụi anh nha, haha.
Vâng, hết tiết mục tự hào và khoe =)) Dù sao đến thời điểm này, cũng phải chờ để nhượng lại brand thì các bạn hiểu đó là điểm kết thúc để bắt đầu một hành trình mới.
Giai đoạn này, Thành-cofouder tách vốn ra riêng, Đức nghỉ về nhà cho những dự định bài bản hơn, chủ nhà phá hợp đồng đòi lại nhà, mùa hè lẩu khó bán hơn… và quan trọng hơn cả, mình và Tiến Pop nghĩ và quyết định dừng bán, cho những cuộc phiêu lưu mới. Cho một hành trình để học những thức khác mới mẻ hơn, một chuyến đi mới bắt đầu từ những thứ đã biết để biết thêm những điều còn chưa biết, hấp dẫn đợi chờ…
Hội nghị bàn tròn 3 người, Giáp – Thành – Tiến… trước quyết định dừng lại
B. TẤT TẦN TẬT KINH NGHIỆM ĐỂ XÂY MỘT QUÁN ĂN VỚI CHI PHÍ TỐI THIỂU
Trước hết, ở đây không phải là kinh nghiệm gì cao siêu, vì mình cũng chưa thực sự thành công với nó. Và sau tất cả, mình nhận ra rằng, chúng mình sẽ đi xa hơn với nhau nếu tránh được những điểm chết sau và cũng là những lưu ý để các bạn hay ai đó muốn khởi sự một quán ăn hay nhà hàng nhỏ, với chi phí tối thiểu. Bắt đầu nhé ^_^
Mình sẽ bắt đầu từ những cái theo thứ tự quan trọng nhất về ít quan trọng hơn: Bản thân, người đồng hành, ý tưởng – sản phẩm, marketing, setup nhân sự và phát triển kinh doanh.
1. CHÍNH BẢN THÂN MÌNH
Đến bây giờ, sau khi nhìn lại tất cả, tôi chắc chắn với bạn rằng: chính bản thân bạn là cái quan trọng nhất quyết định sự thành bại của một business chứ không phải là co-founder, sản phẩm hay kế hoạch marketing. Khi bạn bắt đầu một startup, bắt đầu kinh doanh riêng, nếu bạn không có đủ sự kỷ luật, kiến thức cần thiết và tinh thần “trâu điên” thì cơ bản cái business đó của bạn đã thất bại từ trước khi nó ra đời.
Về sự kỷ luật, ở đây mình cũng không dám nói nhiều, vì chính bản thân mình nhìn lại cũng phải luyện đi luyện lại nhiều và nhiều lần nữa. Kỷ luật là kiên định, đều đặn đều đặn làm một việc đó đến cùng, không thỏa hiệp với bản thân mình. Người thành công có thể đều đặn làm những việc mà người bình thường không thích một cách đều đặn (đơn giản như: ngủ sớm, dậy sớm, tập thể dục, đọc sách đều đặn.. 😀 )
Kiến thức, đa số startup đều chết ngay từ đầu vì thiếu hiểu biết. Từ đầu mình luôn tuân theo nguyên tắc và học tập theo sơ đồ của Dạy con làm giàu, rất đơn giản mà cũng vô cùng thâm sâu. Nếu bạn khởi sự chỉ có một mình thì xác định là nhiều thứ phải học đấy, hoặc ít nhất cũng phải tìm người làm cùng có kiến thức còn lại từ: sản phẩm – ý tưởng, luật, hệ thống vận hành, marketing, dòng tiền – kế toán – tài chính….
Tam giác CD
Team của chúng tôi ban đầu, mình lo marketing, Thành lo sản phẩm. Những bên luật, hệ thông thì chưa phải lo nhiều, vì còn nhỏ mà cuối cùng cũng xong, chạy ổn ổn. Và cuối cùng điểm chết của nó ở dòng tiền, sau 6 tháng kinh doanh chúng tôi chỉ biết có doanh số mà thực tế không biết mình lời lãi như thế nào cả. Trong ngành nhà hàng, thường lãi 1 ăn 2, 2.5 hoặc 3,4 … tùy chiến lược mà nhà hàng đó. Của chúng tôi chỉ làm 1 ăn 2. Nghĩa là nếu một nồi lẩu 199k thì tổng chi phí chỉ hết 100k. Nồi lẩu 69k thì tổng chi phí chỉ hết 35k… Và chúng tôi cũng không tính hết đc rằng tiền đã đi ở những đâu, cho những việc gì, thấy thu nhiều vậy mà… và cuối cùng chỉ biết hiện tại, mình đang giữ bao nhiêu tiền. Vừa may mắn và cũng vừa ngu si khi thực lòng cả 2 đứa chúng tôi đều không quan tâm đến tiền lắm, rất tin tưởng nhau, mày cứ giữ đi giữ đi. Vậy nên gần như không xảy ra xung đột nào về lợi ích tài chính, chỉ có một điều là tiền đi đâu không biết.
Về sau chúng tôi cũng chẳng biết được rằng, chi phí hao mòn dụng cụ, bếp, chi phí cố định điện nước và cả chi phí sinh hoạt ăn uống cho cả quán, nhân sự… cũng đang ăn vào dòng tiền hàng tháng. Tính ra thu thì nhiều mà dòng tiền trong tay không được bao nhiêu. Có nhưng đợt, cứ 3-5 ngày liên tiêp thu về 7-8tr/ngày, kịch điểm đến 11tr/ngày. Hỏi Thành, mình được bao nhiêu rồi? – Mới lên được 2 triêu. Mình câm nín luôn. Vậy đấy, một trong những điểm chết của chúng mình nằm ở dòng tiền. Nếu lúc đó mình sáng tạo quản lý dòng tiền trên execl hay một số phần mềm chuyên dụng cho nhà hàng như: cukcuk.vn, kiotviet, mpos.vn … thì có lẽ chuyện dòng tiền cũng không đến nỗi phức tạp vậy mà chi phí chấp nhận đc, vài trăm/tháng.
Một điểm chết tiếp theo của chúng tôi bắt nguồn từ kiến thức là là không khảo sát thị trường. Nghe có vẻ cao siêu, cao xa vậy nên nhiều startup kê hoặc không dành thời gian làm. Nhưng bạn biết không, 90% startup sẽ chết vì không hiểu được: khách hàng (là ai, nhu cầu như thế nào, hành vi ra sao, hay có thói quen – sở thích gì…), đối thủ (đối thủ trực tiếp, đang làm gì, làm như thế nào, điểm đặc biệt…), thị trường (thị trường đang cần gì, đang thừa gì, thiếu gì…), sản phẩm (sản phẩm của mình mạnh ở đâu, có ích cho khách như thế nào, khảo sát xem khách có thích không…). Chỉ khoảng 9% sống được thêm thời gian là do tài chính dồi dào, và 1% là may mắn tự nhiên đúng insight khách hàng và thị trường cần. Nếu bạn không phải là siêu nhân hay có IQ tuyệt đỉnh, thì việc khảo sát thị trường bao giờ cũng là cần thiết. Lúc chúng tớ làm lẩu 69, minh chưa bao giờ biết là người ta ăn lẩu chủ yếu vào mùa đông 😀 Cũng chỉ số ít người thèm ăn lẩu 1 người, đã đi ăn lẩu họ thích đi hội nhóm cơ. Cũng không biết 7/9 món lẩu ban đầu của mình chưa ngon so với những quán khác (nếu không nói là dở tệ, sau đó chúng mình chuyển còn 6 món rồi còn 3 món mà mình là thế mạnh). Cũng không biết các đối thủ họ làm lẩu thì ăn kèm gì ngon… nói chung là chúng mình tự làm, tự nổ và tự đẩy mình vào rất nhiều cái ngu, cái khó khăn mà nếu ngay từ đầu có nghiên cứu kỹ, sẽ giảm được rất nhiều chi phí ngu và thời gian. Cái này lỗi của mình là chủ yếu, thuộc phạm trù của người làm marketing mà. Lúc đó mình chỉ chăm chăm làm concept cho lẩu và content thôi 😀
Tinh thần “trâu điên” , bạn sẽ không có đủ tiền để thuê bên ngoài làm mà phần lớn bạn sẽ phải làm trừ những cái mất nhiều thời gian mà bạn phải thuê ngoài. Quan điểm ở đây là, cái gì khó, không phải chuyên môn mà mất nhiều thời gian thì thuê ngoài…còn cái còn lại tự làm hết đi. Trước hết là tự làm. Nếu bạn có nhiều tiền thì thuê làm biển quảng cáo, sơn nhà, thợ điện, sửa điều hòa, bắt điện, mạng, nước… còn không thì lúc mới bắt đầu, mình bạn và co-founder hãy tự cân hết nhé. Mỗi việc không mất nhiều thời gian đâu, nhưng chắc chăn sẽ giảm đc 2/3 chi phí đó.
Hai anh em làm biển quảng cáo từ 8h sáng – 3h sáng
Rồi cái gì chưa biết thì lúc làm quán, bạn sẽ là thợ điện, thợ sợ, thợ mộc, thợ lắp cửa, thợ làm biển quảng cáo… và cả thợ “phá hoại” nữa =)) . Và rồi lúc đã chạy rồi thì quên mẹ đi bạn là ông bà chủ nhé. Hãy làm cùng nhau, khổ cùng nhau. Có một quan điểm mình khá tâm đắc là “Khách hàng không phải là thượng đế” , ở đấy nghĩa là doanh nghiệp xem nhân sự trên khách hàng, thì tự khắc nhân sự sẽ xem khách hàng là thượng đế. Và đó cũng là cơ sở để chúng tôi và nhân sự sống với nhau như anh em đến giờ.
Khi làm lẩu 69, vào những ngày mùa đông lạnh nhất, mưa to ròng rã, lạnh cắt thấu xương… chúng mình vẫn đi ship lẩu, rửa bát, chùi nhà, bưng bê bình thường. Cả 2 founder đều xuất thân từ người lao động tay chân quen rồi nên chả từ việc gì, cứ có việc, nhân sự không chạy kịp là làm hết. Nhân sự mượn dép đi ra đường vì dép xấu, còn mình vẫn lấy dép xấu của nhân sự đi tung tăng ra đường ship lẩu =)) rất bình thường.
Quên sĩ diện đi, giữ lại lòng tự trong thôi, ngày xưa Thành nó dẫn mình ra hàng khoai mua đồ. Thấy nó mua đồ mà mình phát sợ, vì bao giờ nó cũng mua được giá hời vì biết trả giá + khuôn mặt lạnh tanh. Sau năm tháng tôi luyện, tôi phải đi chợ suốt, rong ruổi len các chợ Kim Giang, Khương Trung, Chính Kinh, rồi Hàng KHoai, hàng Chiếu…mặt trở nên dày bao giờ hết, mụn mọc không nổi. Rồi chính Thành cũng phát sợ mình, khi vào các chỗ đó trả giá các món đồ chỉ với giá 1/2 =)). Bạn cứ thử đi rồi biết, khi người ta bảo bạn cái đó 800k, rồi bạn trả giá dõng dạc: “Thôi, 400k chú nhé” …bạn sẽ không tượng tượng nổi khuôn mặt người bán biến dạng thế nào đâu =)) Tin tôi đi, đấy chắc chắn sẽ là một trải nghiệm tuyệt vời. Nhưng bật mý cho bạn biết, thường thì một sản phẩm sản xuất giá thành X thì chi phí nhập về cua họ rời vào khoảng 0.4X thôi. Vậy nên cứ trả giá + một thái độ hợp tác, nhiệt tình + chọn đúng ông chủ mà trả (chứ trả giá với nhân viên bán thì nó cho cái chảo vào mặt thì đừng kêu ca với mình). Sĩ diện là cái bản ngã, sợ người khác phán xét. Còn lòng tự trọng là cái bản chất bạn có, dù ai nói thế nào thì bạn vẫn là bạn. Vậy nên người khác nói ngả nói nghiêng, thì bạn cứ biết bạn là ai mà làm việc.
2. NGƯỜI ĐỒNG HÀNH
Ngoài những đặc điểm cần có như kiến thức, kỷ luật, tinh thần trâu điên…sau đợt lẩu 69, tôi chắc chắn sẽ phải quan tâm một điểm nữa, mà là điểm đầu tiên luôn. Đó là có vướng bận gì không. Tại sao ư? Vì nếu còn vướng bận người yêu nhõng nhẽo, còn bận phải sống theo quyết định của bố mẹ, còn bận vì đang chạy thêm 1 dự án khác, còn bận vì sở thích khác chiếm nhiều thời gian… thì thôi, mình sẽ cân nhắc sau. Bởi nếu bạn đã không thể thành công khi tập trung toàn bộ trí lực vào một việc thì không thể thành công được khi chạy song song nhiều dự án còn chưa ra gì.
Tại điểm này, điểm chết chúng tôi có lẽ bắt đầu từ đây, khiến sự tập trung của 2 founder luôn có giới hạn. Vì đây là một bài chia sẻ rất bộc bạch, nên tôi cũng chả giấu. Có quá khứ đau thương thì mới rút được bài học nào đó cho mình. Thời điểm chạy ngon lành nhất của lẩu 69 là khoảng 1.5 tháng từ lúc thành lâp. Tôi và co-founder đều có người yêu. 2/3 nhân sự bên dưới cũng có người yêu. Nói ra bạn đừng cười, nhưng chuyện đùa cười ra nước mắt mà câu chuyện chả ai lường trước được. Một ngày đẹp trời, tôi và 2 đứa Tiến Pop và Hồ Xuân Linh đều bị người yêu đá. Đúng rồi, không phải đá người yêu mà người yêu đá =)). Thảm hại, 2 đứa kia mỗi đứa mất 1 tháng mặt như cái bánh bao (may là tụi nó dấu cảm xúc tốt) còn tôi thảm hại nhất với 3 tháng rơi tự do như thằng điên. Mà điên thật, đến nỗi thằng em Mai Anh Đức đến giờ vẫn nhìn tôi với anh mắt ngao ngán. Đấy, mất hết cả hình tượng người anh đẹp trai trong nó :v . Còn biểu hiện ra sao thì xin không kể. Còn Thành, đến giờ vẫn thành đôi, nhưng thời điểm đó, sợ nhất không phải lúc nó mệt hay gì cả mà là lúc người yêu nó dỗi chuyện gì đó =)) Chả vào bếp hỏi hay order nó, nó lăm lăm cái dao mà bồi thêm vài câu thì không biết chuyện gì xảy ra đâu :D. Về sau 2 đứa nó hiểu và thấu hiểu cho nhau, thì chuyện này thoải mái hơn.
Chỉ kể đến vậy để bạn biết là, có thể quên việc yêu đường khi còn mới bắt đầu startup. Hoặc có yêu đi nữa thì hãy yêu một cô gái biết nghĩ, biết thấu hiểu cho nhau hoặc yêu một cô gái cùng đồng hành làm việc cùng nhau. Còn nếu thích một cô gái nhõng nhẽo thì từ từ, lúc nào bạn có đủ trưởng thành và thành công tài chính rồi hãy nghĩ. Mình chưa đạt đến đẳng cấp đó, nên khuyên dại vậy :3
Đức cũng không đi cùng được nữa, vì muốn làm theo ý nguyện gia đình. Chuyện của ai người đó thấu. Rồi Thành tách ra cũng vì việc riêng. Chỉ còn 2 đứa FA nheo nhóc, không vướng bận gì cả, chỉ còn mỗi việc học và kiếm tiền là quan trọng nhất: Phan Trọng Giáp && Tiến Pop :3
3. Sản phẩm – Marketing
Các bạn nhìn vào một nhà hàng đông khách, một quán ăn chật nghịt, một quán bia hơi kín người… có thể bạn nghĩ, khởi nghiệp với một hàng ăn có lẽ là dễ dàng và nhiều tiền nhất. Nhưng nếu bạn biết riêng ở Hà Nội, có hơn 10000 quán ăn và cứ mỗi ngày có 25 quán ăn mở ra và 24 đóng lại thì có thể bạn nên cân nhắc lại. Về sau, khi mà các mạng xã hội facebook phát triển, thông tin có thể đi vạn dặm. Các địa chỉ quan đăng lên lozi, foody…một người đăng, nghìn người biết, cả cộng đồng mấy triệu người cùng vào xem, ăn và đánh giá. Hay nhiều lăm các trang báo chuyên pr đồ ăn, hàng ăn ngon. Thì có lẽ việc đưa một quán ăn, 1 brand nổi lên đang dễ dàng hơn bao giờ hết. Đó là tin vui.
Nhưng điều đó đi kèm với điều kiện rằng cốt lõi “SẢN PHẨM – DỊCH VỤ” của bạn phải ngon, phải tốt, đặc biệt. Đừng bao giờ mở ra một thứ gì mà không phân biệt nổi với những thứ còn lại trong ngành. Khách hàng đến với mình rồi quay lại nhờ sản phẩm, dịch vụ tốt là cách tốt nhất để giảm thiểu chi phí quảng cáo marketing. Ở lẩu 69, có khoảng 40% là khách quen, không cần quảng cáo hay gì cứ có khách đến đều. Ngay cả mùa hè, lúc chúng mình sắp phải nhượng lại, cả mấy tuần này chưa quảng cáo mà khách cứ đặt lẩu ngày 2-5 nồi là chuyện bình thường. Sản phẩm key của lẩu 69 là lẩu sốt vang, khách đến ăn nhiều vì lẩu này lạ miệng, thơm và nhiều. Bạn cứ tưởng tượng tượng 2 người ăn không hết là chuyện rất bình thường, mặc dù đấy là lẩu 2 người.
Concept marketing, chỉ việc nghĩ ra tên của quán là Lẩu 69, đã khiến tôi mất gần 1 tuần. Làm sao? Làm thế nào để chỉ một lần người ta đến người ta nhớ đến lẩu 69? Khách hỏi tại sao thì tôi hay bất cứ nhân sự nào đều trả lời vanh vách rằng, vì bên mình bắt đầu bằng lẩu 1 người chỉ từ 69k, lẩu 2-3 người chỉ 169k và 3-4 người 269k. Hehe, tôi dạy đấy, không phải nghĩ bậy đâu =)) tin tôi đi, tôi nghĩ trong sáng. Là người làm marketing, trong đầu tôi chỉ có 1 suy nghĩ duy nhất là 1 cái tên, làm sao để người ta đến 1 lần và nhớ trong hàng chục nghìn cái tên ngoài kia… Và khi họ nhớ đến mình trong danh sách brand, để họ chọn ăn lẩu tối nay thì đó là thành công rồi.
Lẩu69.com – Bưng tận nhà, chỉ từ 69K là Fanpage tôi tạo ra với việc nghĩ cái tên cho nó đã mất mịa 1 ngày từ sáng đến tối. Việc tạo ra 1 từ khóa “bưng” hay $%& từ trước đó tôi nghĩ ra, cuối cùng do cô em Nhung Tran nghĩ hộ ^_^. Việc 1 từ khóa đưa vào trong định vị thương hiệu, slogan làm như thế nào để khách hàng đọc trơn tuột vừa hình dung được đây là cái gì, làm gì và có ích gì cho mình thì hoàn toàn không phải dễ. Và càng trau chuốt, càng nghiên cứu kỹ thì càng dễ đi vào tâm trí người tiêu dùng, người đọc.
Đấy, việc nghĩ cái tên cho quán hay cái tên định vị cho Fanpage đã mất đủ thời gian vậy đó. Bạn có thể xem lại phần tôi kể về khảo sát thị trường ở trên để hiểu, tối thiểu cần phải làm gì.
Là nhà hàng, quán ăn thì hãy cân nhắc đến các việc sau khi bắt đầu tạo 1 brand:
– Tạo fanpage local business, tạo địa chỉ trên lozi, foody. Ban đầu nên đẩy tiền quảng cáo cả 3 cái này – trên fanpage của họ và mình. Vừa để họ làm cho mình cái địa chỉ (url) đẹp đẹp, vừa cập nhật đầy đủ món ăn, giờ giấc, số điện thoại cho mình trên đó. Bạn có thể có khách ngay mà chưa cần quảng cáo
– Tìm KOL, một việc tôi quên và chưa làm được cho lẩu 69 là KOL (Key Opinion Leaders- ý kiến của người có ảnh hưởng ). Sản phẩm bạn ngon, bạn hãy chọn cho mình 10-15 bạn sinh viên (nên là sinh viên cho chi phí phải chăng) có lượt follow tương tác cao, mời họ ăn và đánh giá trên timeline cá nhân của họ, lozi, foody. Mỗi đánh giá như thế rơi vào khoảng 100-200k (rất sinh viên, rất phải chăng) nhưng về sau sẽ tiết kiệm đc nhiều chi phí và hiệu quả rất tốt trên lozi, foody … cũng như những lứa khách hàng ban đầu
-Làm các chương trình event đặc biệt, bổ trợ: checkin tặng quà, tặng bánh sinh nhật cho ai tổ chức sinh nhật (cái này chúng mình làm bí mật. Các bạn tổ chức xong, mình tặng cho họ cái bánh nữa. Ôi thích lắm ý, về còn viết reviews rồi khen quán mãi. Đấy là tài nguyên marketing rất quý giá), làm các event mới giảm giá tặng quà, làm event like + share…
– Nên làm đồng phục, vì như thế trông quán bạn trở nên chuyên nghiêp và đáng tiền hơn so với các quán khác. Hãy cân nhắc, chi phí không nhiều đâu.
– Tuyển 1 bạn viết content. Trước kia là tự mình làm, nhưng kỷ luật chưa tốt, nên có tuần viết đều, có ngày viết đều, có tuần viết nhiều, ít. Vậy nên bạn nên tuyển ngoài 1 bạn, hoặc chính nhân sự của quán, thay vì mình tự làm a-z. Là nhà hàng, nên có cập nhật đều đặn.
Vậy thôi, có bạn nào cần tư vấn thêm thì mình sẽ giúp, hiện giờ, sau mấy giờ viết cái note này mình mệt quá chả nghĩ được gì nữa.
4. Setup Nhân sự và nhà hàng
Nhân sự là tài sản vô cùng quan trọng. Họ mất 1-2 tháng để quen việc và quen với môi trường. Nếu bạn chọn sai người ngay từ đầu thì bạn vừa mất tiền, mất thời gian và cả cơ hội để thành công nữa. Nên chọn người lúc đưa vào team của mình rất quan trọng. Ở đây, bản thân tôi chủ yếu tuyển người dựa trên cảm nhận về họ qua thái độ, lúc họ không biết làm gì, cách họ xử lý một vấn đề khó tôi đưa ra hay cách họ học hỏi như thế nào. Sau đó mới là kỹ năng và skill. Với lẩu 69, tiêu chí đầu tiên là thật thà, sau đó là chăm chỉ tự kiếm việc mà làm, trước vấn đề nào đó tìm cách giải quyết chứ không kêu ca. Nhiều người cười rằng, cái quán bé tí tẹo sao tuyển khó. Không nhé, ngay từ đầu bạn không kỷ luật việc chọn người thì bạn sẽ phải trả giá để cơ hội thành công thấp đi. Mọi cái ngu đều trả giá bằng tiền và nhiều tiền.
Vậy thôi, còn chi tiết cách tuyển người thì bạn đăng lên chotot là tuyển nhanh nhất. Tiếp nữa hãy đăng lên timeline cá nhân trên facebook. Nhiều bạn khởi sự mà không đăng bất cứ cái gì về “đứa con tinh thần” của mình lên facebook. Cá nhân mình nghĩ, ngay cả bản thân mình còn không tin và dám giới thiệu con mình với người khác thì thôi nghĩ về kinh doanh.
Lúc phỏng vấn thì đơn giản và thoải mái thôi, mình cần kỹ năng gì, làm gì thì chỉ tập trung vào đó thôi. Làm quán lẩu thì chả cần bằng đại học cũng như kiến thức, bảng điểm phải không nào?
Đa số mình đều hỏi, 3-5 năm sau này em muốn làm gì? Phần lớn đều không biết đâu hoặc mù mờ. Tinh trang chung rồi. Nhưng ai vui vẻ trả lời, dí dỏm hoặc thoải mái thì bạn nên chọn người đó. Họ dễ đi lâu dài với bạn, rồi từ từ bạn có thể định hướng thêm chọ họ sau (tất nhiên bạn cũng phải có định hướng nhé 😀 )
Đồ dùng có thể tiết kiệm chi phí, đa số nhà hàng đều lấy đồ ở trên Hàng khoai, hàng chiếu. Mà ở trên đó cũng phức tạp lắm, người bán hàng luôn cố gắng chèo giá cao. Hãy tỉnh táo, hỏi 1 cửa hàng và n cửa hàng để biết giá bên nào bán đắt rẻ gì. Gặp chỗ bán buôn thì nhanh, cái nào đúng giá đó, rẻ hoặc chênh giá chỉ 1-2k. Thường thì mình vào sâu trong chợ để mua, và chọn gặp người bán hàng là chủ cửa hàng. Vì như thế dễ nói chuyện, trả giá và thậm chí còn nhờ họ tư vấn đc nữa.
Tiếp tục tiết kiệm chi phí, hãy mua các đồ dùng cũ như tủ lạnh, bàn ghê (có thể), thùng ship, bếp… đấy là những cái nên mua lại. Mà tốt nhất có nơi nào thanh lý hoặc nhượng lại thì đó là nơi bạn nên quan tâm, vì đó là nơi có đồ đầy đủ, chủ cũ cũng nhiệt tình tư vấn. Như vậy đồ sẽ rẻ hơn. Thường là rẻ hơn 1 nửa.
Thực phẩm nhà hàng, nhiều bạn nghĩ ngay từ đầu phải làm thực phẩm sạch. Tạm quên đi, vì đai đa số đều lấy ở chợ đầu mối hay các chợ bình thường. Các nhà hàng to và vừa họ thường đặt ở các HTX bên ngoại thành. Còn nếu bạn nghĩ thực phẩm chợ đầu mối, hay chợ bình thường là thực phẩm bẩn thì bạn hãy nghĩ hoặc tìm hiểu xem: thế nào là thực phẩm sạch, thực phẩm bẩn, thực phẩm an toàn và không an toàn? Nghe xêm xêm nhau nhỉ, nhưng khác lắm đấy. Vấn đề còn lại chủ yếu là lòng tin giữa con người và con người. Hãy chọn cho mình một người bán hàng đáng tin cậy, uy tín. Bạn nào có nhu cầu thì liên hệ mình, mình cho contact nhé.Bạn ra đại lý, bảo mình mua cho nhà hàng, bao giờ cũng đc deal giá tốt hơn, có khi giảm chỉ còn 2/3 so với bán lẻ. Còn khi đã quen rồi thì buổi tối nhắn tin đặt, sáng mai họ chuẩn bị sẵn cho mình rồi, mình chỉ việc ra lấy về không thiếu 1 lạng nào luôn.
Địa điểm nhà hàng, phần này mình nói sau cùng vì cũng là cái tương đối nhất quả đất, khi có ít tiền thì đại đa số chúng ta mở nhà hàng hay quán ăn đều phải decor hay sắp xếp xoay quanh mặt bằng hiện có.
Mình với Thành tìm nhà gần hết 1 tháng, vừa lên các trang rao bất động sản vừa lên facebook tìm kiếm. Lúc đó tìm theo 2 hướng là nhà cho thuê hoặc quán cho sang nhượng với giá hợp lý. Địa điểm thuê nhà lúc làm quán, có cái rất quan trọng mà ít người để ý là chỗ để xe. Bạn phải xem chỗ đó có chỗ để xe hợp lý không? Khi khách đông, không có chỗ để xe sẽ là điểm chết của cả quá trình cố gắng trước đó.
Ngày trước chúng mình cố tìm trong ngõ, để giảm thiểu chi phí và tiền “bôi trơn” lúc làm việc sau này. Ngõ mình cũng tương đối rộng. Tùy bạn có nhiều tiền hay không? Nếu vốn góp lại nhỏ hơn 100tr thì nên thuê trong ngõ, nhưng vẫn phải ngõ rộng, đầu ngõ, có chỗ để xe có thể thương lượng được.
Thường thì các chủ nhà bắt đóng 6 tháng, nhưng tốt hơn cả, hãy thương lượng để đóng còn 3 tháng thôi. Nếu bạn nào ngon hơn nữa hãy thương lượng còn 2 tháng + 1 tháng cọc. Chứ đóng liền lúc 6 tháng, chưa biết làm ăn ra sao nhưng lúc setup rồi, rất mệt đấy nhé, không đủ dòng tiền để xoay là cái chết yểu không đáng có. Và lưu ý hơn nữa là bạn nên chọn cả chủ nhà nữa, chọn người nào dễ tính, có tâm chút. Bạn mới đến, lạ nước lạ cái, chủ nhà cứ khinh khỉnh chờ tiền nhà, không hỗ trợ lắm thì thêm vấn đề đau đầu.
Có nên thuê môi giới không? Cái này thường tùy người. Nếu bạn cần gấp thì nên. Còn có thời gian khoảng 1 tháng vừa setup vừa tìm nhà thì không nên, tự tìm cho thoải mái. Vì chi phí môi giới đắt phết, thường 30-50% hợp đồng nhà. Thậm chí, lúc họ dẫn bạn đi, bạn còn phải trả tiền cho họ, dù nhà không đúng yêu câu hay dở ẹc đi nữa. Ở Hà Nội không thiếu người như thế nhé. Bạn nào từng nhờ môi giới tìm nhà sẽ hiểu rõ.
Thôi tất cả vậy đó, mình viết cũng dài rồi, bạn nào đọc đến dòng này cũng hẳn là muốn mở nhà hàng hay có mong muốn tương tự cho một business riêng. Hành trình làm kinh doanh có lúc cười toe toe, có lúc khóc tu tu một mình, có lúc chả biết nên khóc hay cười. Đọc sách nhiều, biết vậy nhưng đến khi làm thật mới thấm những cảm giác phải xông pha mới hiểu.
Lẩu 69
Lẩu 69 dừng lại có phải là thất bại không? Mình không nghĩ đấy là một thất bại. Với chúng mình , đây là một cuộc phiêu lưu và tìm ra nhiều thứ mới mẻ để tuổi trẻ không trôi qua lãng phí. Và như vậy thì chúng mình đã học được những bài học rất quý, có những cái đã viết được ở trên, có những cái không thể diễn đạt thành lời và cũng còn vô số cái dốt mà phải dấn thân thêm vài lần cho những startup kế tiếp mới hiểu.
Lẩu 69 có thể được tiếp tục không? Với chúng mình thì có lẽ không. Còn với các bạn thì luôn có thể, chúng mình có 1 brand lẩu 69 có gần 1tr lượt reach tự nhiên ở Hà Nội. Có một lượng khách quen vài trăm người, đều đặn mùa hè 3-4 nồi đặt/ngày và mùa đông từ 20-25 nồi đặt/ngày. Tiếp tục với nó hiện tại khá đơn giản, chỉ băt đầu setup lại mặt bằng và bắt đầu thôi. Hoặc nếu bạn đã có quán lẩu hay quán ăn, muốn sử dụng lượng khách quen của lẩu 69? Bạn muốn thử sức chứ? Hãy liên hệ với tôi ngay nhé. Hoặc giúp tôi share đến người cần. Cám ơn bạn
Lẩu 69 phải dừng lại, chúng mình có buồn không? Bạn còn nhớ đến lẩu 69, còn nhớ đến lẩu sốt vang, đấy là niềm vui của chúng tôi cũng như lẩu 69 rồi. Phía trước là hành trình kinh doanh mới, chuyến phiêu lưu mới.
Có thể nhờ chúng mình giúp đỡ setup quán không? Chúng mình sẽ hỗ trợ tư vấn nhiệt tình và hỗ trợ setup cùng. Còn gì tuyệt hơn niềm vui được nhìn thấy thêm một business của Việt Nam thành công hay một founder trưởng thành hơn theo năm tháng. Chúng mình cũng đã từng được giúp đỡ rất nhiều, hơn ai hết chúng mình có trách nhiệm làm lại điều tương tự với các bạn với một sự nhiệt thành cao nhất. Cám ơn bạn
Năm nay tôi 22, quyết học và trở thành một doanh nhân thật giỏi, mong muốn tạo nên công ty có giá trị giúp đỡ thật nhiều người, có giá trị cho xã hội và góp phần đóng góp vào GDP quốc gia. Vậy thôi, Tiến PopPhùng ThànhMai Anh ĐứcTâm Thanh LêMèoo ĐiênnHồ Xuân LinhThanh HoaĐức Tuân nhé. Mỗi đứa đều có thế mạnh và điểm yếu riêng, ngẫm ra và sửa thôi. Hẹn chúng ta trong lần startup kế tiếp 😀
Nguồn: https://www.facebook.com/notes/phan-trọng-giáp/lẩu-69-và-tất-tần-tật-kinh-nghiệm-để-xây-một-quán-ăn-với-chi-phí-tối-thiểu/618649044967483
Leave a Reply